Διαφάνεια στην Ψυχική Υγεία

Εισερχόμαστε στη με αριθμό 896/28-1-2013 επίκαιρη ερώτηση του Βουλευτή Αττικής της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Βασιλείου Οικονόμου προς τον Υπουργό Υγείας σχετικά με την κατάργηση της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του Υπουργείου. 

Το λόγο έχει ο κ. Οικονόμου για δύο λεπτά.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Καταλαβαίνετε ότι το ζήτημα το οποίο θέτω στην ερώτησή μου, κυρία Υπουργέ, δεν είναι τεχνικής φύσεως ή διοικητικής φύσεως ή δεν αφορά τουλάχιστον τους πολίτες ούτε καν το κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς πώς θα είναι διαρθρωμένη η Υπηρεσία σας και εάν θα είναι μέσω μιας γενικής διευθύνσεως, διευθύνσεως ή τμήματος ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο. Αυτό που μας αφορά και μας ενδιαφέρει είναι να υπάρχει αποτελεσματική δράση για την ψυχική υγεία γιατί βρισκόμαστε σε μία δύσκολη εποχή, όπου τα προβλήματα αυτής της φύσεως κορυφώνονται και θα πρέπει η πολιτεία να δείχνει τη μέριμνά της και το οργανωμένο της σχέδιο, ώστε να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα που είναι, όπως σας είπα, πολύ κρίσιμα και αφορούν πλέον δυστυχώς πολύ κόσμο.

Τα τελευταία είκοσι έξι χρόνια είναι σίγουρο ότι γίνεται μία προσπάθεια μεταρρύθμισης στο χώρο της ψυχιατρικής με την αποασυλοποίηση και είναι σίγουρο ότι έχει και επιτυχίες, όπως λένε οι ειδικοί, και αποτυχίες ή τέλος πάντων δεν έχει τα αποτελέσματα που θα περιμέναμε. Εγώ μάλιστα έχω παρακολουθήσει από πρώτο χέρι –να το πούμε έτσι- και σε πρώτο πλάνο αυτήν την προσπάθεια, καθώς στην εκλογική μου περιφέρεια ήταν το γνωστό Νταού στην Πεντέλη το οποίο δεν μπορώ να πω ότι ήταν και το καλύτερο ίδρυμα σε αυτόν τον τομέα. Η αποασυλοποίηση λειτούργησε σε σημαντικό σημείο. Ουσιαστικά, έχει φύγει ο κόσμος, οι ασθενείς από το νοσοκομείο εκείνο και έχουν πάει σε δομές πέριξ της Πεντέλης, στη Νέα Μάκρη, στην Αρτέμιδα, στην Παλλήνη.

Βλέπουμε δομές από μη κερδοσκοπικά ιδρύματα, οι οποίες λειτουργούν αρκετά θετικά, αλλά τα μηνύματα που παίρνουμε, είναι δυσάρεστα. Λίγα χρήματα –βέβαια, θα μου πείτε ότι βρισκόμαστε σε κρίση- απλήρωτοι εργαζόμενοι, μη δυνατότητα επέκτασης αυτού του σημαντικού προγράμματος, αυτής της σημαντικής μεταρρύθμισης.

Όλα αυτά, βέβαια, από κάποιους πρέπει να συντονιστούν. Η πολιτική ηγεσία, λοιπόν, η διάρθρωση του Υπουργείου Υγείας είναι εργαλεία χρήσιμα έτσι ώστε να μπορέσουν να δομήσουν αυτή τη μεταρρύθμιση.

Η πληροφορία ότι καταργείται η Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας βάσει ενός οργανογράμματος το οποίο κυοφορείται στα πλαίσια του Υπουργείου, είναι δεδομένο. Θα θέλαμε τη δική σας γνώμη, τη δική σας άποψη και την άποψη της ηγεσίας για το πώς βλέπει από εδώ και πέρα τη λειτουργία του ειδικού αυτού χώρου.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστούμε.

Το λόγο έχει η Υφυπουργός κ. Σκοπούλη.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΚΟΠΟΥΛΗ (Υφυπουργός Υγείας): Θέτετε ένα ερώτημα, το οποίο ουσιαστικά δεν μου το έχουν θέσει μέσα στο Υπουργείο, κύριε Οικονόμου. Διαδρομικά είδα και εγώ αυτό το οργανόγραμμα το οποίο, βέβαια, δεν είναι τελειωμένο. Στη συγκεκριμένη φάση στην οποία βρισκόμαστε, αλλά και σε συχνά χρονικά διαστήματα οφείλουμε να αναδιοργανώνουμε τις δομές της δημόσιας διοίκησης για να είναι λειτουργικές. Αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα, στο οποίο το δημόσιο και η δημόσια οργάνωση διοίκησης έχει πάρα πολλά προβλήματα και αντί να διευκολύνονται δράσεις, αντί να εξυπηρετούνται πολιτικές, αντί να εξυπηρετείται ο πολίτης, μπλοκάρονται σε μία νομοθεσία, η οποία, δυστυχώς, παρ’ όλο που είναι μεγάλης έκτασης, αντί να διευκολύνει την κατάσταση ή τουλάχιστον να κρατά ορισμένες δικλείδες ασφαλείας, αυτό που έχει πετύχει μέχρι σήμερα είναι να κουκουλώνει τη διαπλοκή και να μπλοκάρει και την αποτελεσματικότητα. Άρα, βρισκόμαστε σήμερα –και το λέω ευθαρσώς- με την επιταγή των Ευρωπαίων να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα.

Το Υπουργείο Υγείας έχει τεράστιο αριθμό ατόμων που λειτουργούν μέσα στο Υπουργείο Υγείας. Το αντίστοιχο Υπουργείο Γαλλίας μην σας πω ότι είναι το 1/10 ή και λιγότερα. Είναι αποτελεσματικό και έχει διαφάνεια και έχει αυτό που πρέπει να έχει ένα Υπουργείο. Οι διευθύνσεις στα διάφορα Υπουργεία γίνονται και το συγκεκριμένο έγινε για να χειριστεί χρήματα από το ΕΣΠΑ. Και ειλικρινά σας λέω ότι δεν το κατάφερε αυτό και μάλιστα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, παρ’ όλο που υπάρχει Διεύθυνση Ψυχικής Υγείας μέσα στο Υπουργείο Υγείας, τουλάχιστον τα δύο τελευταία χρόνια δεν έχει γίνει τίποτα. Υπάρχει μία φωλιά η οποία έχει δημιουργήσει προβλήματα και στην απορρόφηση του ΕΣΠΑ και σε εξασφάλιση συγκεκριμένων πρακτικών, οι οποίες χρήζουν ελέγχου.

Δεν είμαι υπέρ του να έρθω σε αντίθεση με την οποιαδήποτε αντίληψη ότι απλοποιούμε τα πράγματα, αλλά τα κάνουμε λειτουργικά. Αν όντως βλέπουμε –και σ' αυτό το επίπεδο βλέπουμε- ότι χρειάζεται να υπάρχει ένας λειτουργικός κορμός στο Υπουργείο Υγείας, ο οποίος δεν ξέρω αν μπορεί να είναι κάτω από μία διεύθυνση, αν αποτελείται από άτομα, τα οποία είναι ικανά να διεκπεραιώσουν τα σημαντικά προβλήματα της ψυχικής υγείας τα οποία συνίστανται και στη διαχείριση των τόσων χρημάτων του ΕΣΠΑ και στην ουσιαστική υλοποίηση αυτής της μεταρρύθμισης της ψυχικής υγείας, αυτό που με ενδιαφέρει είναι να είναι λειτουργικό αυτό το τμήμα. Αν λέγεται διεύθυνση, αν λέγεται τμήμα ή δεν λέγεται τμήμα, θεωρώ ότι χρειάζεται ουσιαστική μεταρρύθμιση στην οποία θα ήθελα, ειλικρινά, να λάβω μέρος και να έχουν την άποψή μου απέναντι σ' αυτό.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστούμε, κυρία Υπουργέ.

Το  λόγο έχει ο κ. Οικονόμου για τρία λεπτά.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Να είστε απόλυτα σίγουρη ότι ούτε εμένα με αφορά και με απασχολεί αυτό, πώς θα λέγεται.

Άκουσα με πολύ προσοχή, όμως, αυτά που είπατε και σας διαβεβαιώ ότι ως Δημοκρατική Αριστερά –γιατί ως Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος έχω την ευθύνη του Υπουργείου Υγείας- από σήμερα, παρ’ όλο που έχω και το βάρος της συμμετοχής στην Προκαταρκτική Επιτροπή, θα ασχοληθώ ιδιαίτερα για την αποκάλυψη και την τιμωρία αυτών που λέτε. Γιατί αν ισχύουν αυτά που λέτε, δηλαδή υπάρχει φωλεά μέσα στο Υπουργείο όπου τα εκατομμύρια των επιδοτήσεων και των επιχορηγήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα κακοδιαχειρίστηκε και μάλιστα την ίδια στιγμή που έξω υπάρχουν δομές, οι οποίες χαροπαλεύουν –εγώ παίρνω ένα μικρό παράδειγμα που είναι όμως μεγάλο, γιατί είναι μεγάλη η περιφέρειά μου, η Περιφέρεια Αττικής, όπου υπάρχουν πολλές τέτοιες δομές- αν λοιπόν έχω εγώ τα μηνύματα αυτά, υπάρχουν τεράστια προβλήματα. Δεν πληρώνονται οι εργαζόμενοι. Δεν υπάρχει η ροή των χρημάτων.

Υπάρχει καρκινική φωλεά μέσα στο Υπουργείο; Στελέχη που ενθυλάκωσαν ή τέλος πάντων κακοδιαχειρίστηκαν αυτά τα κονδύλια μέσα στο Υπουργείο Υγείας; Να τους τσακίσετε, να τους φέρετε μπροστά στη δικαιοσύνη με ονόματα. Ξέρετε γιατί; Κάθε ευρώ είναι πολύτιμο και είναι πολύ σημαντικό σε οποιοδήποτε τομέα. Αν υπάρχουν δημόσιοι λειτουργοί, δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι «έβαλαν χέρι» -να το πούμε έτσι λαϊκά- σε αυτά τα χρήματα που κατευθύνονται στην ψυχική υγεία, δηλαδή σε αυτή τη μεγάλη μεταρρύθμιση και τη μεγάλη προσπάθεια να φύγουμε από την τραγική εικόνα των ασύλων, αυτών των ιδρυμάτων που δεν τίμησαν και δυσφήμισαν τη χώρα μας, ειλικρινά πρέπει να δράσετε άμεσα.

(EP)

(XA)

Εμένα θα με έχετε συμπαραστάτη σε αυτή την υπόθεση. Μην διστάσετε και μην ολιγωρείτε. Άμεσα χρειάζονται αυτές οι αποφάσεις, διότι σας λέω ότι ακούω και βλέπω προβλήματα στο χώρο των ιδρυμάτων, είτε είναι δημόσια ιδρύματα, δηλαδή τα ιδρύματα που λειτουργήσανε σε συνέχεια των παλιών ψυχιατρικών νοσοκομείων, είτε είναι αυτά τα νέα ιδρύματα τα μη κερδοσκοπικά που είναι μέσα από τα προγράμματα που γίνονται. Και νομίζω ότι η διαχείριση των χρημάτων αυτών πρέπει να γίνει με τρόπο διαφανή, με τρόπο που δεν θα επιδέχεται καμία παρερμηνεία.

Εγώ σας έκανα την ερώτηση και μπήκα σε αυτή τη συζήτηση όχι γιατί μ’ αρέσει να ακούω ιστορίες από τους διαδρόμους, όχι γιατί με ενδιαφέρει να μείνει ένα status quo μέσα στο Υπουργείο -δεν με αφορά άλλωστε, είναι δικιά σας αρμοδιότητα και δικιά σας ευθύνη- αλλά γιατί θέλω να σας πω κι εγώ –και νομίζω ότι και οι περισσότεροι έχουν αυτή την πρόθεση- ότι πρέπει να δοθεί σημασία, δηλαδή να είναι ψηλά στην ατζέντα του Υπουργείου, της δράσεώς σας, αλλά και στη διοικητική και οργανωτική δομή του Υπουργείου η υπόθεση της ψυχικής υγείας.

Τον τρόπο επιλέξτε τον εσείς, βρείτε τον εσείς που είστε η αρμόδια, είστε η υπεύθυνη. Όμως, όπου υπάρχει διαφθορά, τη χτυπάμε και πρέπει να βρούμε και το αποτελεσματικό σχέδιο για να αντιμετωπιστεί αυτό το θέμα.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστούμε, κύριε συνάδελφε.

Ορίστε, κυρία Υπουργέ, έχετε το λόγο.

ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΚΟΠΟΥΛΗ (Υφυπουργός Υγείας): Θα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ορισμένα πράγματα. Όταν μιλάτε για ψυχική υγεία στην περιφέρεια και αυτές τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες εκφράζουν ένα κομμάτι της παρέμβασης στην ψυχική υγεία, αυτό το τμήμα εξυπηρετεί το 7% των ψυχικά ασθενών και παίρνει από το κράτος το 18% των δαπανών που κάνει το κράτος για την ψυχική υγεία. Οπότε πρέπει να το ξεκαθαρίσουμε και αυτό.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Άρα, άμα και αυτοί έχουν πρόβλημα…

ΦΩΤΕΙΝΗ ΣΚΟΠΟΥΛΗ (Υφυπουργός Υγείας): Δεύτερον, υπάρχει η αντίληψη -και τώρα είναι σε πολύ μεγάλη ένταση- που υπήρχε μετά τη χούντα «Χουντικός; Στο δικαστήριο!», η οποία όμως δεν λύνει το πρόβλημα, δυστυχώς. Είναι για συναισθηματική κατανάλωση, διότι αν δεν βάλουμε θεσμούς και δεν αλλάξουμε σιγά-σιγά νοοτροπίες και αν δεν εξασφαλίσουμε μέσα από παρεμβάσεις διοικητικές, άμεσες και μακροπρόθεσμες, την ευελιξία του διοικητικού συστήματος, την εξασφάλιση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας, δεν πετυχαίνουμε τίποτα. Θα κρατήσει αυτό, θα ευχαριστηθεί ο κόσμος και μετά θα ξαναφτιάξουμε τους νόμους μας όπως μας βολεύει.

Νομίζω ότι το βάρος δεν πρέπει να το ρίξουμε τόσο στην τιμωρία. Η τιμωρία όντως έχει ένα αποτέλεσμα, είναι ένα παράδειγμα, αλλά ουσιαστικά είναι στο πώς διαμορφώνουμε την οργάνωση της κοινωνίας, ώστε να μην έχουμε στη συνέχεια τέτοια παραπτώματα τα οποία, δυστυχώς, υπάρχουν στον ελλαδικό χώρο σε πάρα πολύ μεγάλο ποσοστό.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Ευχαριστώ, κυρία Υπουργέ.

Όμως, πρέπει κι εγώ να σας πω –επιτρέψτε μου την παρέμβαση- ότι ο λαός θέλει να τιμωρηθούν αυτοί που πραγματικά και αποδεδειγμένα είναι υπεύθυνοι και βέβαια η κάθε κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για το τι νόμους φέρνει για να ψηφίσει η κάθε Βουλή.

Σας ευχαριστώ.