Νέο παραγωγικό μοντέλο για την αντιμετώπιση της ανεργίας

(Πρακτικά ομιλίας στη Βουλή του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Βουλευτή Αττικής, Βασίλη Οικονόμου, στην Επίκαιρη Επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ προς τον Υπουργό Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, σχετικά με το Σχέδιο Καταπολέμησης της Ανεργίας των Νέων και το Πρόγραμμα Εγγυήσεων Απασχόλησης)

Το λόγο έχει ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Βασίλειος Οικονόμου.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Η επίκαιρη επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ για το θέμα της ανεργίας είναι πραγματικά επίκαιρη. Θίγει ένα ζήτημα το οποίο βασανίζει και απασχολεί το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας. Βέβαια, δεν ξέρω αν απασχολεί το σύνολο της κυβερνητικής λειτουργίας. Όμως, τα αποτελέσματα της μέχρι τώρα κατάστασης και λειτουργίας της Κυβέρνησης, κύριε Υπουργέ, δεν μας δίνουν και μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας σε σχέση με την κυβερνητική λειτουργία.

Και το λέω αυτό γιατί πραγματικά όταν είπατε στην ομιλία σας ότι το πρόβλημα της ανεργίας δεν ανακαλύφθηκε σήμερα και ότι δεν υπήρξε ξαφνικά, θα απαντούσα ότι φυσικά η ανεργία δεν είναι ένα φυσικό φαινόμενο και φυσικά δεν μπορούμε να είμαστε έκπληκτοι μπροστά στο μέγεθος του προβλήματος. Όμως, νομίζω ότι θα πρέπει να παραδεχθείτε και εσείς ότι η αύξηση της ανεργίας σε αυτά τα επίπεδα, αυτή η ποιοτική επιβάρυνση του προβλήματος, δημιουργεί νέα δεδομένα για τα οποία και θα πρέπει να συζητήσουμε.

Είναι γεγονός ότι ανεργία είχαμε πάντα. Όμως, αν φύγουμε από τα λογικά –αλλά πάντα απαράδεκτα επίπεδα, από τη στιγμή που υπάρχει έστω και ένας άνεργος στην ελληνική κοινωνία- επίπεδα του 8% ή 10% που υπήρχαν στη δεκαετία του 2000 και πάμε στο σημερινό 27%, τότε θα πρέπει να παραδεχθείτε και εσείς ότι αυτό το ποιοτικό άλμα δημιουργεί νέα δεδομένα. Αν, λοιπόν, αυτό δεν το αντιμετωπίσετε ως ένα νέο δεδομένο, ως μια νέα κατάσταση και ως μια νέα επιβάρυνση για την ελληνική κοινωνία και το αντιμετωπίσει η Κυβέρνηση με τα κλασσικά εργαλεία των προηγούμενων δεκαετιών, εκεί πραγματικά υπάρχει πρόβλημα κυβερνητικής λειτουργίας.

Άρα, λοιπόν έχουμε 27% μέσο όρο ανεργίας και 50% ή 60% ή 70% ανεργία στις μικρές ηλικίες. Αυτό σημαίνει ότι ο κώδωνας του κινδύνου χτυπάει δαιμονιωδώς, σημαίνει ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Δεν μπορείς να αντιμετωπίσεις αυτό το πρόβλημα με τα κλασσικά εργαλεία που χρησιμοποιεί συνήθως μια κυβέρνηση ή προσεγγίζοντας το πρόβλημα με μια νηφαλιότητα. Δεν μπορούμε να είμαστε νηφάλιοι. Κανένας δεν δικαιούται να είναι νηφάλιος. Και δεν αναφέρομαι μόνο στη μέση ελληνική οικογένεια, αλλά και σε εμάς εδώ μέσα. Δεν μπορείς να είσαι ψύχραιμος βλέποντας αυτό το πρόβλημα και ειδικά έτσι όπως γιγαντώνεται. Είναι θέμα του Υπουργού ή του Υπουργείου Εργασίας; Όχι φυσικά. Διαφωνώ ριζικά με την προσέγγιση που ονομάζει «Υπουργό Ανεργίας» τον αρμόδιο Υπουργό Εργασίας. Με συγχωρείτε, αλλά αυτή είναι μια αφελής προσέγγιση. Το πρόβλημα της ανεργίας έχει να κάνει με το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας, με το σύστημα της οικονομικής λειτουργίας της χώρας και με το δημόσιο τομέα. Το πρόβλημα είναι πολυεπίπεδο και πολυπαραγοντικό .

Δεν θα μεμφθώ τον ένα ή τον άλλο Υπουργό, θα μεμφθώ την Κυβέρνηση, το σύνολο. Άρα το ζήτημα είναι ο Υπουργός Ανάπτυξης ή ο Υπουργός Οικονομίας πώς χαράσσει την πολιτική του, τι θέσεις εργασίας μπορούν να διαμορφωθούν και εκεί έρχεται το Υπουργείο Εργασίας υποβοηθητικά, να  βάλει πάνω στο τραπέζι και κάποια βοηθήματα -όπως είναι τα προγράμματα ανεργίας ή καταρτίσεως ή τα λοιπά προγράμματα που υπάρχουν, από το ΕΣΠΑ - ώστε να συμπληρώσει αυτήν την πολιτική. Αν πραγματικά προσεγγίσω το Υπουργείο Εργασίας ως κύριο μοχλό αντιμετώπισης της ανεργίας, έχω λάθος στη στρατηγική μου και στην τακτική μου και είμαι εκτός παιδιάς, όπως έλεγαν κάποτε κάποιοι.

Η επερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ παρόλο που έχει σωστά στοιχεία -και πραγματικά δεν αμφισβητεί κανένας τα δεδομένα- έχει ένα πρόβλημα: Δεν έχει ξεκαθαρίσει το στελεχιακό δυναμικό του ΣΥΡΙΖΑ και η ηγετική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ τι εργαλεία θέλει να χρησιμοποιήσει, έστω ως βοήθημα αντιμετώπισης του προβλήματος. Γιατί τα ευρωπαϊκά προγράμματα τα οποία αναφέρονται, κύριε Στρατούλη, από τη μεριά σας ως ένα ομιχλώδες  τοπίο, τα οποία δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση του προβλήματος και είναι μόνο ένα στοιχείο πελατειακών ή εξαρτημένων σχέσεων -σε αυτό το κομματικό σύστημα που φεύγει, ελπίζω, αλλά που έτσι όπως φεύγει δημιουργεί άλλου είδους προβλήματα- είναι μια προσέγγιση αμήχανη, κατά την άποψή μου. Διότι ή θα πούμε «Τα θέλω, είναι ευρωπαϊκά κονδύλια» -σήμερα το λέμε ΕΣΠΑ, αύριο θα δούμε πώς θα το πούμε- «για το 2014-2020, που πρέπει να τα αξιοποιήσω, αλλά πρέπει να δω τους όρους διαφάνειας και τους  όρους πραγματικής αξιοποίησης». Και εδώ, κύριε Υπουργέ, θέλω να κάνετε μια αξιολόγηση σήμερα. Άκουσα την πρώτη ομιλία σας. Στη δεύτερη ομιλία σας, λοιπόν, περιμένω αξιολόγηση γι’ αυτό που εξαγγείλατε πέρυσι με πανηγυρικό τρόπο και όχι μόνο εσείς, αλλά και πολλοί παράγοντες της Κυβερνήσεως, όσον αφορά το Εθνικό Σχέδιο αντιμετώπισης της ανεργίας των νέων. Πριν έναν χρόνο είχατε πει «600.000.000 για 350.000 θέσεις εργασίας σε σχέση με αυτά τα προγράμματα».

Σήμερα, λοιπόν, περιμένω εγώ -και νομίζω και όλο το Κοινοβούλιο, αλλά και ο ελληνικός λαός- να ακούσει: Απορροφήθηκαν αυτά τα 600.000.000; Αυτές οι 350.000 θέσεις υπήρξαν και αν ναι, σε ποιες ειδικότητες; Πού έχει στρέψει στρατηγικά η Κυβέρνηση την προσοχή της, μέσα απ’ αυτό το πρόγραμμα, για να πάμε στο διάδοχο πρόγραμμα που είναι η προστασία, η εγγύηση της απασχόλησης των νέων -που είναι για 340.000.000 όπως ακούμε ότι θα εξαγγείλετε- και να πει ότι «για να φύγω από το ένα πρόγραμμα και να πάω στο άλλο, πρέπει να κάνω ενδιάμεσα τον απολογισμό»; Έτσι δεν είναι; Θέλω να ακούσω ως Δημοκρατική Αριστερά -και νομίζω ότι και όλοι θα το θέλουν- ποιος είναι ο απολογισμός του ενός έτους λειτουργίας αυτού του προγράμματος. Γιατί εάν δεν υπάρχει απολογισμός, τσάμπα τα λέτε όλα όσα λέτε.

(Στο σημείο αυτό κτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας του κυρίου Βουλευτή)

Κυρία Πρόεδρε, θα παρακαλούσα την ανοχή του Προεδρείου για ένα λεπτό.

 Άρα, αυτό περίμενα εγώ από την Αξιωματική Αντιπολίτευση, να μπούμε σε μια αξιολόγηση αυτών των προγραμμάτων….

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ: Τι εργατικό δίκαιο… 

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ:…δηλαδή για το αν αυτά τα προγράμματα λειτουργούν με διαφάνεια, αν αυτά τα προγράμματα δίνουν δυνατότητες, προσωρινές ή όχι,…

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ: Ρωτήθηκε αυτό.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ορίστε;

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΡΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ: Το ρωτήσαμε και εμείς στον κύριο Υπουργό. 

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ήταν μια καλή ερώτηση αυτή που κάνατε συνολικά, αλλά αφήστε με να πω και εγώ τα δικά μου.

Δεν άκουσα τον κύριο Υπουργό όμως να πει κάτι. Άρα, αφού έχετε τη δυνατότητα της δευτερομιλίας, να επανέλθετε και με κάποια στοιχεία, για να μπορέσουμε να έχουμε μια βάση συζήτησης, κύριε Υπουργέ.

Για τα ευρωπαϊκά προγράμματα ο κόσμος ακούει εκατομμύρια, γίνονται εξαγγελίες.

Θα σας πω ένα παράδειγμα. Είχα κάνει επίκαιρη ερώτηση στο Υπουργείο Παιδείας -γιατί δεν είστε μόνο εσείς υπεύθυνος, σας το ξαναλέω. Πρόκειται για το πρόγραμμα των 2.500.000 - 3.000.000 για επικαιροποίηση γνώσεων πτυχιούχων ΑΕΙ. Δύο χρόνια αξιολόγηση, δύο χρόνια καταγραφή κι ακόμα δεν έχει προσληφθεί ένας νέος επιστήμονας σε αυτά τα προγράμματα. Δεν έχει γίνει η χρηματοδότηση αυτών των προγραμμάτων.

Δηλαδή έρχεται εδώ πέρα ένας κρατικός παράγοντας, ένας τιτλούχος, εξαγγέλλει εκατομμύρια ευρώ, δημιουργεί μια ευφορία στο κόσμο ότι κάτι πάει να γίνει, ενώ στην ουσία υπάρχει γραφειοκρατία, παρακώλυση των διαδικασιών, μπλοκαρίσματα συνεχώς, για να μην πω αδιαφάνεια. Εγώ λέω ότι όλα λειτουργούν εντάξει, αλλά και μόνο τη γραφειοκρατία να βάλεις ως παράγοντα για το ότι δεν προωθούνται αυτά τα προγράμματα, δημιουργείται ανάσχεση. Άρα, οι εξαγγελίες δεν έχουν αντίκρισμα. Και σας είπα ένα παράδειγμα. 

Κύριοι συνάδελφοι, είχαμε κάνει κι εμείς μια επίκαιρη επερώτηση πριν από το ΣΥΡΙΖΑ για τα θέματα της ανάπτυξης. Εδώ ήταν οι συνάδελφοι. Νομίζω πως έγινε μια καλή συζήτηση για το πώς βλέπει η κάθε παράταξη το θέμα του αναπτυξιακού μοντέλου στη χώρα και του παραγωγικού μοντέλου που πρέπει να ακολουθηθεί. Ο καθένας έκανε τη δική του προσέγγιση. Εμείς –θα σας το πω επιγραμματικά, υπάρχουν καταγεγραμμένες στα πρακτικά οι θέσεις μας  θεωρούμε ότι ως προβληματική περίπτωση  του να μην αντιμετωπίζεται το θέμα της ανεργίας και οφείλετε  στο φορολογικό χάος που έχουμε. Δεν υπάρχει περίπτωση να δουλέψει μια ιδιωτική επιχείρηση με αυτή την πανσπερμία ρυθμίσεων κάθε εβδομάδα και κάθε μήνα.

Δεύτερον, εργασιακό χάος. Η ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων δεν απέδωσε. Και ήμασταν όλοι εδώ και όλοι το θυμόμαστε ότι η επιχειρηματολογία των προηγούμενων από εσάς ποια ήταν; Ήταν πως η ελαστικοποίηση δημιουργεί ανταγωνιστικότητα και η ανταγωνιστικότητα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας. Τζίφος, για να το πω λαϊκά. Δεν έγινε τίποτα από αυτά. Δεν απέδωσε αυτή η εξίσωση. Είχαμε μείωση της απασχόλησης  . Είχατε μπόνους για τη μισθολογική κατάσταση του νέου που θα προσληφθεί προνομιακά από την επιχείρηση. Ωστόσο έχουμε ανεργία στους νέους 70%. Επομένως, δεν απέδωσαν αυτά. Άρα, η εργασιακή χαλάρωση και η εργασιακή ελαστικότητα νομίζω ότι δεν είναι το εργαλείο αντιμετώπισης του προβλήματος.

Όσον αφορά τον τραπεζικό τομέα και την ρευστότητα, υπάρχει ανισότητα, κύριε Υπουργέ. Άκουσα τη λίστα που ανέφερε ο κ. Καπερνάρος. Έτσι είναι. Άρα, μικρή επιχείρηση, όταν πάει να πάρει δάνειο από την τράπεζα, μπορεί να το πάρει; Ο αποκλεισμός από τη ρευστότητα της μικρής επιχείρησης έχει αυτά τα αποτελέσματα.

Βέβαια, κύριε Καπερνάρο, δεν ξέρω εάν χρειάζονται σε αυτή τη χώρα, όπως είμαστε σήμερα, χιλιάδες μπαρ, χιλιάδες κομμωτήρια, χιλιάδες μπουτίκ ρούχων…

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ: Απεγνωσμένοι είναι.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ:…και χιλιάδες μαγαζιά που πουλάνε παπούτσια, όταν δεν έχουμε τη βιομηχανία που θα παράγει τα παπούτσια, άρα είναι όλα εισαγόμενα, όταν δεν έχουμε τη βιομηχανία που θα παράγει το ρούχο, άρα όλα  είναι εισαγόμενα. Καταλαβαίνετε τι λέω.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ: Ασφαλώς.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Άρα, μήπως πρέπει να δούμε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο;

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ: Δώσατε μόνος σας την απάντηση.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Δεν είπα ότι διαφωνούμε σε αυτό.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ: Καθόλου.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Χρειάζεται, λοιπόν, ένα νέο παραγωγικό μοντέλο. Μήπως πρέπει να υπάρξει σύνδεση με τον τραπεζικό παράγοντα, που θα δίνει μία ρευστότητα, αλλά σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, κύριε Καπερνάρο.

Να έχουμε το θάρρος να πούμε εδώ ότι δεν θα φτιάξει ο καθένας, παίρνοντας ένα εφάπαξ ή ένα επίδομα, τη μπουτίκ ρούχων για να απασχολείται απλά. Και όταν κλείσει, γιατί δεν θα είναι ανταγωνιστική…

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΑΠΕΡΝΑΡΟΣ: Δεν υπάρχει εφάπαξ τώρα. Είναι παρελθόν. Πάει.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Όταν υπήρχε, τα προηγούμενα χρόνια.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Παρακαλώ, μην κάνετε διάλογο, κύριοι συνάδελφοι.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Όταν υπήρχε, τα προηγούμενα χρόνια. Και φτιάχναμε την επιχείρηση και απασχολούμασταν. Και όταν έκλεινε , γιατί δεν ήταν ανταγωνιστική η επιχείρηση, τότε  λέγαμε: «Τι μου προσφέρει η κακή  πολιτεία»! Άρα, πρέπει να  βάλουμε ένα πλάνο.

Και το λέω αυτό για το παραγωγικό μοντέλο, κύριε Υπουργέ, γιατί πριν από λίγους μήνες έφερε εδώ η Κυβέρνηση την κατάργηση τεχνικών ειδικοτήτων από τα ΕΠΑΛ. Θυμάστε. Έγινε ολόκληρη συζήτηση. Και ρωτάω εγώ: Υπήρχε μελέτη επ’ αυτού; Δηλαδή, δεν θέλουμε να δώσουμε έμφαση στον τεχνικό τομέα; Όλοι δικηγόροι, γιατροί και πολιτικοί μηχανικοί θα γίνουν σ’ αυτή τη χώρα;

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Και στα ΙΕΚ.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Στα ΙΕΚ και στα Τεχνικά Λύκεια, όπου κόπηκαν ειδικότητες.

Και αναρωτιέμαι εγώ: Αυτή η απόφαση βασίζεται σε έναν προγραμματισμό, σε μία μελέτη –την οποία θα θέλαμε βέβαια να τη μάθουμε- ή απλά είναι ένα δημοσιονομικό μέτρο, το οποίο λέει: «Κόβω κάποιους καθηγητές, για να έχω μία ελάφρυνση στα έξοδα του συγκεκριμένου τομέα του Υπουργείου Παιδείας»;

Αυτό που θέλω να πω είναι ότι δεν είναι μόνο δικό σας θέμα το ζήτημα της ανεργίας. Υπάρχει, όμως, το θέμα. Και δεν μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε, όπως σας είπα, με κλασικά εργαλεία, όπως κάναμε παλιά: Έχουμε δέκα προγράμματα, θα βάλουμε κάποιους απασχολούμενους, θα κλείσουμε λίγο κάποιες τρύπες. Εδώ θέλει ριζική αντιμετώπιση από την Κυβέρνηση. Ο κ. Σαμαράς πρέπει να πάρει την ευθύνη πάνω του, όχι λέγοντας ότι «θα βγάλω κάποιες ακόμα προτάσεις προγραμμάτων». Εδώ πρέπει να πει συγκεκριμένα πράγματα.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Κλείστε, κύριε Οικονόμου.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Ολοκληρώθηκε ο κύκλος αυτής της πορείας. Η δημοσιονομική προσαρμογή οδήγησε σε ένα αποτέλεσμα, πρωτογενές πλεόνασμα, όπως θέλετε πείτε το. Από εδώ και πέρα έχουμε κάτι άλλο να προτείνουμε στον ελληνικό λαό και στον ευρωπαϊκό παράγοντα; Αν έχουμε κάτι να προτείνουμε, να κάτσουμε να το συζητήσουμε ευχαρίστως.

Ευχαριστώ κι εγώ.

(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της ΔΗΜΑΡ)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ (Μαρία Κόλλια-Τσαρουχά): Κι εμείς ευχαριστούμε.