«ΑΜΕΣΑ ΕΠΙΔΟΜΑ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ ΑΥΤΟΑΠΑΣΧΟΛΟΥΜΕΝΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ»

(Ομιλία του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Βουλευτή Αττικής, Βασίλη Οικονόμου, στην συζήτηση του Σχεδίου Νόμου «Εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης ανδρών και γυναικών κατά την  άσκηση αυτοτελούς επαγγελματικής δραστηριότητας – Εναρμόνιση της νομοθεσίας  με την Οδηγία 2010/41/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 7^ης Ιουλίου 2010» Βουλή 21-11-2012)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Λεωνίδας Γρηγοράκος): Το λόγο έχει ο κ. Βασίλης Οικονόμου για δώδεκα λεπτά.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Κύριε Πρόεδρε, νομίζω ότι ο κύριος Υπουργός έθεσε τη σημερινή νομοθετική πρωτοβουλία στη διάσταση που πρέπει. Δεν λύνει όλα τα θέματα. Λύνει κάποια θέματα όμως.

Άρα, λοιπόν, δεν έχει νόημα να συγκρίνεις μία νομοθετική πρωτοβουλία, η οποία είναι χρήσιμη, όπως και να το δει κάποιος, με μεγάλες νομοθετικές πρωτοβουλίες και μεγάλες νομοθετικές ενέργειες οι οποίες έρχονται στη Βουλή, αφορούν το πολυνομοσχέδιο ή τον Προϋπολογισμό. Αυτή η σύγκριση δεν είναι καθόλου ωφέλιμη. Και τα συμπεράσματα που πάμε να βγάλουμε από την παρουσία των Βουλευτών στην Αίθουσα μέσα από αυτό το κανάλι, θεωρώ ότι αδικούν κι εμάς τους ίδιους και αυτούς που θέτουν τα ζητήματα.

Η σημερινή νομοθετική πρωτοβουλία, κύριε Υπουργέ, ήταν χρήσιμη, γιατί έρχεται να καλύψει, ενσωματώνοντας την Ευρωπαϊκή Οδηγία, ένα υπαρκτό κενό. Μέχρι στιγμής στα ζητήματα της ισότιμης αντιμετώπισης ανδρών και γυναικών –θα έλεγα καλύτερα, των φύλων- ενώ αντιμετωπίζουμε τη μισθωτή δημόσια ή ιδιωτική εργασία των γυναικών, μας έλειπε το κομμάτι των αυτοαπασχολούμενων. Ήταν ένα έλλειμμα.

Η Ευρωπαϊκή Οδηγία αυτό σαφέστατα το προβλέπει. Η ελληνική νομοθεσία το ενσωματώνει. Κι έρχεται πλέον ο λογαριασμός. Πρέπει να εφαρμοστεί.

Είναι λογικές –κι εσείς το καταλαβαίνετε- οι ενστάσεις και οι αμφιβολίες για το αν θα εφαρμοστεί και πότε. Για το «αν» δεν το συζητάμε. Πιστεύουμε και δεχόμαστε την κυβερνητική –μέσω εσάς τουλάχιστον, όπως τοποθετηθήκατε- δέσμευση ότι αυτό θα γίνει.

Εγώ θα λάβω υπόψη μου την παρότρυνση που κάνατε προς τις κοινοβουλευτικές πτέρυγες και προς τον κάθε ένα Βουλευτή να πιέσουμε όλοι μαζί αυτό να γίνει πράξη, δηλαδή να υπενθυμίσουμε στο αμέσως επόμενο διάστημα στους δύο Υπουργούς να δώσουν την Κοινή Υπουργική Απόφαση. Και αυτό θα πράξουμε.

Βλέπω τη δική σας βούληση ως Κυβέρνηση, αλλά και ως πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, να προχωρήσετε το ζήτημα, δηλαδή αυτές τις υπουργικές αποφάσεις, οι οποίες θα περιγράφουν συγκεκριμένα και τους φορείς και τον τρόπο και τα μεγέθη αυτών των επιδομάτων μητρότητας που αφορούν τις γυναίκες, οι οποίες, λόγω μητρότητας, μπροστά σε αυτό το ιερό καθήκον το οποίο καλούνται να φέρουν σε πέρας, αναγκάζονται ή να σταματήσουν την εργασία τους ή να θέσουν σε δεύτερη μοίρα τον εργασιακό τους και τον επαγγελματικό τους βίο.

Υπ’ αυτή, λοιπόν, την έννοια, καταλαβαίνετε ότι και η Δημοκρατική Αριστερά θα παρακολουθεί με τρόπο σταθερό και συνεπή τη δική σας πρωτοβουλία, όπως θα τη δούμε –και ελπίζω να τη δούμε- τους επόμενους μήνες.

Βέβαια, καταλαβαίνετε ότι στον Προϋπολογισμό του 2013 που ψηφίσαμε πριν από λίγες ημέρες, ένας Προϋπολογισμός ο οποίος έχει ενσωματώσει δημοσιονομικά μέτρα 9 δισεκατομμυρίων ευρώ, ένας Προϋπολογισμός που προσπαθεί να φέρει πρώτη φορά μετά από πάρα πολλά χρόνια τη συζήτηση στο επίπεδο του ισοσκελισμού του και του πρωτογενούς πλεονάσματος, το να προβλέψεις νέα έξοδα –εάν τα πούμε έξοδα, γιατί είναι δαπάνες και κόστη- μέσα από τα ασφαλιστικά ταμεία για τα επιδόματα μητρότητας για τις αυτοαπασχολούμενες γυναίκες, ίσως να δημιουργεί μία υποψία ότι πιθανόν και να μην γίνουν.

Αυτές οι δαπάνες, κύριε Υπουργέ, δεν ανήκουν στην κατηγορία «σπατάλη», όπως  προσπαθούν κάποιοι να περάσουν σε αυτόν τον Προϋπολογισμό που μόλις πριν λίγες μέρες ψηφίσαμε. Ίσα-ίσα, επειδή όχι μόνο ως σπατάλη δεν τις υπολογίζουμε εμείς, αλλά τις υπολογίζουμε ως μία κοινωνική υποχρέωση, μια υποχρέωση του κράτους να καλύψει αυτές τις περιπτώσεις των γυναικών, οι οποίες λόγω μητρότητας δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στην δουλειά τους, θεωρούμε ότι δεν θα πρέπει να μπουν στην κατηγορία «σπατάλη», στην κατηγορία «αναποτελεσματική δαπάνη», στην κατηγορία «δαπάνη». Είναι η υποχρέωση και η κοινωνική δαπάνη που πρέπει να την εντάξουμε άμεσα στον τρέχοντα προϋπολογισμό.

Είχα την τύχη για κοντά ένα χρόνο να είμαι Πρόεδρος της Επιτροπής Ισότητας, Νεολαίας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Βουλής. Μέσα από αυτή τη θητεία μου ήρθα κοντά στα προβλήματα και στα ζητήματα που το γυναικείο κίνημα επί τω πλείστον έθετε με πολύ συνεπή, σταθερό και διεκδικητικό τρόπο όλα τα προηγούμενα χρόνια. Αυτή η ετήσια θητεία μου, μου έδωσε τη δυνατότητα να δω από κοντά πού υπάρχουν οι γκρίζες περιοχές ακόμη σε αυτό που λέμε «ισότητα των φύλων», πού ενώ έχουμε πετύχει μεγάλες νίκες ως κράτος, ως κοινωνία, έχουμε βέβαια και κάποιες υστερήσεις.

Σήμερα εσείς με αυτή εδώ τη νομοθετική πρωτοβουλία καλύψατε μια υστέρηση. Υπάρχουν οι γκρίζες περιοχές; Υπάρχουν και είναι η καθημερινότητα που τις διαμορφώνει, παρόλο που το νομικό μας πλαίσιο, το νομικό μας οπλοστάσιο είναι πλέον πανίσχυρο. Ξεκινήσαμε –και συμφωνώ απόλυτα- από το ότι τη δεκαετία του ’80 έγιναν τεραστίων διαστάσεων νομοθετικές παρεμβάσεις, οι οποίες είχαν πλήρη απήχηση και διαμόρφωσαν την κοινωνική διαστρωμάτωση, την κοινωνική λειτουργία και είχαν  οικονομική και πολιτισμική επίδραση. Όλη η λειτουργία της ελληνικής κοινωνίας με τις αλλαγές του Οικογενειακού Δικαίου, και με τις αλλαγές που ήρθαν από τη δεκαετία του ’80, από τις τότε πολιτικές πεφωτισμένες ηγεσίες σε αυτά τα θέματα, νομίζω ότι δημιούργησαν νέα δυναμική και ένα νέο καθεστώς όσον αφορά τις σχέσεις των φύλων. Εδώ ήμασταν λίγο πάνω από την Περσία του Χομεϊνί, αν και σε κάποια θέματα νομίζω ότι τους πηγαίναμε κόντρα. Είχαμε προίκα! Είχαμε διάφορες καταστάσεις αδιανόητες.

Και όμως, κυρία Βούλτεψη είναι μόλις πριν από τριάντα χρόνια αυτά. Και, όμως, υπήρχαν στην πατρίδα μας!

Θέλω να πω, δηλαδή, ότι έχουν γίνει μεγάλα βήματα και η γυναίκα έχει κατακτήσει το ρόλο της, χωρίς να σημαίνει, όμως, αυτό ότι η καθημερινότητά της δεν διολισθαίνει πολλές φορές, όχι με την αυστηρή έννοια της ανισότητας σε σχέση με τον άντρα, αλλά η ίδια η συνθήκη της ζωής το οδηγεί , όπως πολύ σωστά το είπατε, επειδή δεν ανήκει στον εαυτό της και ανήκει στα παιδιά της, στον άνδρα της και σε όλον τον περίγυρο της –πολύ σωστή η παρατήρηση- και την αναγκάζει να έχει πολλά βάρη πάνω της. Και όταν ένας τρέχει με πολλά βάρη, χάνει στον αγώνα της επιβίωσης. Όμως, η πολιτεία πρέπει να οπλίσει τη δική της προσπάθεια, ώστε να μπορεί να στέκεται ισότιμα απέναντι σε όλους.

Προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας; Τεράστια. Χαίρομαι που βλέπω τις τελευταίες ημέρες μία διαφημιστική καμπάνια, η οποία μου αρέσει πάρα πολύ. Είναι ζητήματα τα οποία πρέπει να θιχτούν. Και χαίρομαι γιατί αυτή σχεδιαζόταν από τότε που ήμουν Πρόεδρος στην Επιτροπή Ισότητας της Βουλής, το συζητούσε μαζί μας και η Γενική Γραμματεία Ισότητας και όλοι λέγαμε ότι πρέπει αυτά τα θέματα πλέον να αναδειχτούν.

Τα ζητήματα της παραβατικότητας και τα προβλήματα στην εργασία είναι τεράστια ζητήματα. Και δεν είναι μόνο η σεξουαλική παρενόχληση.

Σήμερα που ζούμε μια μεγάλη κρίση -τα τελευταία τρία χρόνια έχουμε αυτήν τη μεγάλη κρίση- καταλαβαίνετε ότι όσο πιο λίγες γίνονται οι θέσεις εργασίας, τόσο σκληραίνει ο ανταγωνισμός και πολλές φορές γίνεται αθέμιτος. Εκεί ερχόμαστε και στα ζητήματα αυτής της κακής νοοτροπίας που πολλές φορές λέμε ότι είναι κακή νοοτροπία, αλλά δεν είναι κακή νοοτροπία, υποκρύπτει πίσω της ιδιοτέλεια και οικονομικά συμφέροντα.

Η γυναίκα σήμερα έχει πολύ υψηλότερους δείκτες στην ανεργία. Άρα, φαίνεται το πρόβλημα εκεί. Δεν είναι μόνο η νεότητα που τροφοδοτεί την ανεργία, αλλά και η γυναίκα πληρώνει αυτόν τον λογαριασμό. Πιστεύω ότι πρέπει η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Εργασίας, κύριε Υπουργέ, να δώσει και να δείξει ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτά τα ζητήματα.

Ξέρετε, οι μέρες αυτές είναι πολύ δύσκολες μέρες για την πατρίδα μας. Είναι και κρίσιμες, είναι και ιστορικές μέρες. Κάθε εβδομάδα που περνάει δημιουργείται ένα γεγονός, το οποίο είναι καθοριστικό για την πορεία της χώρας. Η χθεσινή μη απόφαση στο Eurogroup κοιτάξτε τι απήχηση έχει και πώς αντιμετωπίζεται στην Ελλάδα, στην Ευρώπη, παγκόσμια. Λέμε ότι δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου ή της Ευρώπης, αλλά το φέρνει έτσι η μοίρα, το φέρνει έτσι η ιστορία και πολλές φορές πρωταγωνιστούμε άθελα ή ηθελημένα και είναι το ζήτημα το ελληνικό, το οποίο…

ΣΟΦΙΑ ΒΟΥΛΤΕΨΗ: Έχουμε ταλέντο.

ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ: Έχουμε ταλέντο, ναι, αλλά καμία φορά θα έπρεπε ίσως να είμαστε έξω από αυτούς τους πρωταγωνιστικούς ρόλους. Φταίει και η κούτρα μας πολλές φορές.

Όμως, η χθεσινή μη απόφαση ήταν κρίσιμη. Βλέπω σήμερα με πόσο μεγάλη αμηχανία προσεγγίζουν αυτήν τη δυστοκία και δυνάμεις, οι οποίες μέχρι χθες το θεωρούσαν σίγουρο και έλεγαν: «Εντάξει και άμα δεν τα πάρετε τα λεφτά, τι έγινε; Δεν θα τα πάρετε». Μιλάω για τις δυνάμεις της αντιπολιτεύσεως, η οποία μέχρι χθες το θεωρούσε θέμα διαχειριστικό, θέμα τρέχον το ότι θα πάρεις ένα δάνειο της αξίας των 44 δισεκατομμυρίων. Καταλαβαίνετε τα 44 δισεκατομμύρια τι τεράστιο ποσό είναι; Μιλάμε ότι είναι δύο προϋπολογισμοί της Κύπρου, που είναι ανεξάρτητο κράτος και θα το πάρεις εσύ σε λίγες ημέρες, προσπαθώντας να αποφύγεις το μοιραίο.

Δυστυχώς, βρισκόμαστε εις το χείλος του γκρεμού. Δεν έχουμε αποφύγει ακόμα τίποτα. Και δεν μπορώ να καταβάλω αυτούς τους υπεραισιόδοξους. Τους πεσιμιστές, εντάξει, τους κατανοώ, έχουν κάποιους λόγους. Στους υπεραισιόδοξους εγώ συνιστώ μικρότερη αισιοδοξία, ρεαλισμό και για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τα θέματα, πρέπει να υπάρχουν πάντα σχέδια, τα οποία να μπορούν να αντιμετωπίσουν και το απροσδόκητο και αυτό το οποίο δεν έχεις υπολογίσει.

Υπό αυτήν, λοιπόν, την έννοια επειδή είναι δύσκολες οι καταστάσεις, εγώ δέχομαι ότι πρέπει να συζητήσουμε έστω και υπό εκτάκτου ανάγκης χρόνους και καταστάσεις, όπως είναι, τώρα τους τρόπους που θα διαχειριζόμαστε πλέον τα χρήματά μας και πώς θα  δεχόμαστε την οικονομική διαχείρισή τους. Δεν συμφωνώ καθόλου με την ιδέα ότι δεν πρέπει να στείλω στο Δήμο ή στη ΔΕΚΟ έναν ο οποίος θα ελέγχει τι γίνεται εκεί!

Η άποψη και η θεωρία -και επειδή βλέπω πολλές κυρίες εδώ θα με καταλάβουν- του ατομικού, οικογενειακού, ενός οργανισμού, μιας χώρας, ισοσκελισμένου προϋπολογισμού, νομίζω ήταν μια αρχή, αυτό που λέμε, της «καλής νοικοκυράς». Αλλά επειδή οι μανάδες μας και οι γυναίκες μας και σ’ αυτό που οργανώσαμε στη ζωή μας πάντα λέγανε ότι χαλάμε όσα παίρνουμε και όσα βγάζουμε, εδώ ακούω κάποιες πτέρυγες να λένε: «Όχι, να μην γίνει έλεγχος». Ποιος θα πληρώσει το λογαριασμό;

Είχα τη φαεινή ιδέα να ασχοληθώ λίγο με την αυτοδιοίκηση και είδα ότι οι δήμαρχοι λειτουργούν μ’ έναν τρόπο, χωρίς να δίνουν κανέναν λογαριασμό. Καλές είναι οι πολιτιστικές εκδηλώσεις, καλά είναι όλα αυτά. Αγαπητέ μου Τέρενς, άκουσα μια επιφυλακτικότητα σου σχετικά με τον έλεγχο εσόδων – εξόδων οπουδήποτε. Να γίνει έλεγχος και να μην χαλάμε παραπάνω απ’ αυτά που έχουμε προτείνω εγώ.

Υπ’ αυτήν, λοιπόν, την έννοια αν χρειαστεί θα κάνουμε και αυτές τις νομοθετικές πράξεις. Ελπίζω και πιστεύω ότι αυτή η έκτακτη περίοδος θα ολοκληρωθεί σε λίγο καιρό.

Θα είναι τραγικό να λειτουργούμε και να συνεχίσουμε να λειτουργούμε έτσι. Δεν θα το αντέξει η κοινωνία συνεχώς να λειτουργούμε έτσι. Αν δεν μπει σε μία σειρά το πράγμα, δεν σταθεροποιηθεί το σκάφος και δεν αρχίσει να κάνει την ανάκαμψη του, νομίζω ότι οι κοινωνικές αντοχές είναι ελάχιστες. Δύσκολα θα μπορέσουμε να ελέγξουμε τα πράγματα με την έννοια της κοινωνικής ισορροπίας και της κοινωνικής ειρήνης και θα πάμε σε άλλες καταστάσεις, τις οποίες απεύχομαι κι εγώ και νομίζω και οι περισσότεροι από εμάς.

Ευχαριστώ.

(Χειροκροτήματα από την πτέρυγα της ΔΗΜΑΡ)