Συνέντευξη του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της Δημοκρατικής Αριστεράς, Βουλευτή Αττικής, Βασίλη Οικονόμου, για το περιοδικό ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ της ΠΑΣΟΝΟΠ

1) Στην  Ελλάδα διαθέτουμε σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ, τον υψηλότερο δείκτη παγκοσμίως στις αναλογίες Ιατρών/κατοίκων ενώ ταυτόχρονα έναν από τους τρεις χαμηλότερους στις αναλογίες Νοσηλευτών. Πού οφείλεται κατά τη γνώμη σας αυτή η στρέβλωση, και τί πρέπει να αλλάξει;

Τις τελευταίες δεκαετίες στην χώρα μας, λόγω και της αύξησης του βιοτικού επιπέδου από την δεκαετία του 1980 και μετά, παρατηρήθηκε μια σημαντική επένδυση του ελληνικού λαού στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Με τον εκδημοκρατισμό των πανεπιστημίων, την υιοθέτηση αντικειμενικών διαδικασιών εισόδου στα πανεπιστήμια και βέβαια με την πολιτική φοιτητικής μέριμνας για την υποστήριξη των πιο αδύναμων οικονομικά φοιτητών, παρατηρήθηκε μια ραγδαία αύξηση των συμπολιτών μας που αναζητούσαν καλύτερους όρους ζωής μέσα και από την εκπαίδευση. Η αλλαγή αυτή δεν συνοδεύτηκε από ουσιαστική ρύθμιση του λεγόμενου επαγγελματικού προσανατολισμού. Πολλοί γονείς θεώρησαν και εξακολουθούν να θεωρούν ότι είναι συγκεκριμένες οι σχολές που μπορούν να δώσουν καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές και άρα να «υποσχεθούν» καλύτερες συνθήκες ζωής. Σε αυτές τις σχολές ανήκουν παραδοσιακά οι σχολές ιατρικής και νομικής. Αντίθετα η νοσηλευτική, άδικα κατά τη γνώμη μου, δεν κατατάχθηκε ποτέ στις υψηλής ζήτησης σχολές, θεωρήθηκε δυστυχώς υποδεέστερη, με αποτέλεσμα να γεννάται το παράδοξο να έχουμε περισσότερους ιατρούς από νοσηλευτές, γεγονός που δημιουργούσε και αυξημένη πίεση για επαγγελματική αποκατάσταση των ιατρών τις «καλές και εύκολες εποχές» με τελική συνέπεια οι νοσηλευτές που σήμερα υπάρχουν να μην επαρκούν για την κάλυψη των αναγκών. Πρόκειται μάλιστα για ένα επάγγελμα που θεωρήθηκε κακώς ότι ανήκει στο γυναικείο φύλο, με αποτέλεσμα τα κενά στο νοσηλευτικό προσωπικό, τουλάχιστον στο δημόσιο τομέα, να αυξάνεται δραματικά λόγω των πρόωρων (σε σχέση με τους άντρες) συνταξιοδοτήσεων, των αδειών εγκυμοσύνης, λοχείας και ανατροφής παιδιών. Το γεγονός ότι οι νοσηλευτές είναι επιστήμονες με εξαιρετικό ποσοστό απορροφητικότητας και επαγγελματικής αποκατάστασης, τόσο στη χώρα μας όσο και στο εξωτερικό, αποδεικνύεται ότι δεν αρκεί για να γίνουν πιο ελκυστικές αυτές οι σχολές, ή ότι οι υποψήφιοι φοιτητές δεν το γνωρίζουν. Οι νοσηλευτικές σχολές είναι απαραίτητο να ενισχυθούν ως προς το κύρος τους στον ελληνικό λαό και αυτό μπορεί να γίνει τόσο μέσω του επαγγελματικού προσανατολισμού όσο και κυρίως μέσω της περαιτέρω δραστηριοποίησης της ομοσπονδίας σας και των ακαδημαϊκών κοινοτήτων της νοσηλευτικής.   

2)Στη χώρα μας υπάρχουν τρία επίπεδα εκπαίδευσης νοσηλευτικού προσωπικού. Πάγιο αίτημα της Ομοσπονδίας μας είναι η κατάργηση των ενδιάμεσων βαθμίδων, και η λειτουργία 7 Πανεπιστημιακών Τμημάτων με κίνητρα για την πρόσβαση των ήδη υπηρετούντων στην Πανεπιστημιακή εκπαίδευση, έξω από τη λογική των κατατακτηρίων ή των Πανελληνίων εξετάσεων, και στην κατεύθυνση αναβάθμισης των ποιοτικών χαρακτηριστικών των νοσηλευτών έως ότου επιτευχθεί και η αριθμητική τους αναβάθμιση. Ποιά η άποψή σας επ' αυτού;

Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για μια σωστή και δημιουργική πρόταση. Η νοσηλευτική μπορεί και πρέπει να αναχθεί σε αποκλειστικά πανεπιστημιακή εκπαίδευση, συνδεδεμένη άμεσα και άρρηκτα με τις ιατρικές σχολές και τα Πανεπιστημιακά Νοσοκομεία. Δεν είμαι βέβαια σε θέση να γνωρίζω εάν η μεταρρυθμιστική αυτή πρόταση αναβάθμισης του συνόλου των νοσηλευτικών σχολών μπορεί να γίνει άμεσα ή πιο είναι το απαραίτητο μεταβατικό στάδιο. Είναι σαφές ότι αυτό μπορεί να γίνει εάν βρεθεί τρόπος περαιτέρω εκπαίδευσης όσων έχουν αποφοιτήσει από τις σχολές νοσηλευτικής των ΤΕΙ και  να ληφθεί σχετική μέριμνα για τους αποφοίτους των ΙΕΚ νοσηλευτικής ,αναφορικά με τα επαγγελματικά τους δικαιώματα, αφού δεν πρέπει μια σημαντική μεταρρύθμιση όπως αυτή που προτείνεται να εξελιχθεί σε μια διαδικασία απόκτηση πανεπιστημιακού πτυχίου με παράκαμψη των πανελλήνιων εξετάσεων. Σε κάθε περίπτωση όμως είναι μια ουσιαστική και ρεαλιστική βάση συζήτησης η πρότασή σας με την οποία συμφωνώ επί της αρχής και οφείλει η κυβέρνηση να την εξετάσει.

3) Τα τελευταία χρόνια  (οικονομική κρίση )  παρατηρείται το φαινόμενο μαζικών συνταξιοδοτήσεων στο δημόσιο τομέα , ιδιαίτερα στο νοσηλευτικό προσωπικό έχουμε περίπου 2.000 με 3.000 αποχωρίσεις κάθε έτος . Οι  ελλείψεις σε νοσηλευτικό προσωπικό είναι τραγικές , βάσει στοιχείων βρισκόμαστε στα επίπεδα ( αριθμητικά ) του 1990 . Ποιά η άποψή σας επ' αυτού;

Θεωρώ ότι το στελεχιακό – επιστημονικό δυναμικό που απαιτείται για την εξασφάλιση αξιοπρεπούς επιπέδου υπηρεσιών δημόσιας υγείας πρέπει να εξαιρείται από τους κανόνες προσλήψεων – αποχωρήσεων που διέπουν σήμερα το δημόσιο. Είναι σαφές ότι οι μειώσεις μισθών και επιδομάτων οδήγησαν μεγάλο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων και λειτουργών (όχι μόνο νοσηλευτών) στην συνταξιοδότηση. Τα κενά που έχουν δημιουργηθεί πρέπει επειγόντως να καλυφθούν. Σε αυτή τη λογική πρέπει να υιοθετηθεί κατά τη γνώμη μου το κριτήριο της ειδικής κατηγορίας προσωπικού, όπως προβλέπεται για τους ιατρούς, ώστε να απεμπλακούν οι σχετικές διαδικασίες από τους ορθούς κανόνες μείωσης του προσωπικού του δημοσίου τομέα. Η υγεία είναι ένας τομέας που τα κενά σε ανθρώπινο δυναμικό μπορεί να καταλήξουν σε απώλεια ανθρώπινων ζωών και αυτό δεν είναι επιτρεπτό σε κανένα επίπεδο δημοσιονομικής προσαρμογής. Η κυβέρνηση και η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Υγείας οφείλουν να βρουν άμεσα λύση στο ζήτημα της υποστελέχωση των πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων δομών υγείας. Ας εξετάσουν όλες τις δυνατότητες, όπως η πρόταση που επιγραμματικά περιέγραψα παραπάνω και ας υιοθετήσουν την βέλτιστη λύση συνυπολογίζοντας όλες τις ανάγκες της χώρας και του ελληνικού λαού, οικονομικές και κοινωνικές.

4) Λόγω των τραγικών ελλείψεων ( Νοσηλευτικού Προσωπικού ) και του αυξημένου φόρτου εργασίας ( αύξηση της  επισκεψημότητας  20% με 30% ) στα Νοσηλευτικά ιδρύματα παρατηρούνται φαινόμενα λεκτικής και σωματικής βίας ( διαπληκτισμοί , ξυλοδαρμοί κτλ.).  Με ποιον τρόπο θεωρείται ότι θα πρέπει να προστατευτεί το Νοσηλευτικό Προσωπικό από δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες ( κακόβουλες ) αντιδράσεις που μπορούν να οδηγήσουν στην πειθαρχική παραπομπή και σε αυτοδίκαιη αργία ;

Η λύση είναι η κάλυψη όλων των οργανικών κενών. Είναι σαφές ότι όταν το ωράριο εργασίας, ειδικά σε αυτή την δουλειά των νοσηλευτών, ξεπερνά την λογική, θα έχουμε και τέτοιες επιπτώσεις. Παρ’ όλα αυτά τόσο οι ασθενείς όσο και οι νοσηλευτές και το ιατρικό προσωπικό οφείλουν να διατηρούν την ψυχραιμία τους. Οι επιστήμονες της υγείας ασκούν το λειτούργημά τους κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο σώζοντας ανθρώπινες ζωές. Οι πολίτες της χώρας μας σας περιβάλουν με μεγάλη εμπιστοσύνη. Οι αντιδράσεις δικαιολογημένες ή αδικαιολόγητες πρέπει να είναι συγκρατημένες και η δικαιοσύνη μπορεί να διαχωρίσει αυτούς που όντως υπέπεσαν σε λάθη ή πειθαρχικά παραπτώματα, είναι σε θέση να αναγνωρίσει ελαφρυντικά και δεν νομίζω ότι θα έχουμε πειθαρχικές ποινές αδικαιολόγητες. Η λειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων με τις νέες δομές που προβλέπονται δεν πρέπει να φοβίζει τους συνεπείς και ενσυνείδητους υπαλλήλους και λειτουργούς. Είναι σύμμαχός τους και θα απομακρύνει τους ανθρώπους που προσβάλλουν κάθε έννοια του λειτουργήματός τους με τις πράξεις και τις συμπεριφορές τους απαξιώνοντας το σύνολο της δημόσιας υγείας.