Για ένα Νέο Κοινωνικό Κράτος

(Άρθρο του Κοινοβουλευτικού Εκπροσώπου της ΔΗΜΑΡ, Βουλευτή Αττικής, Βασίλη Οικονόμου στο newsbomb.gr)

Ένα από τα μεγαλύτερα στοιχήματα που κλήθηκε να κερδίσει η τρικομματική κυβέρνηση τον Ιούνιο του 2012 ήταν η εκπόνηση ενός ρεαλιστικού σχεδίου κινητικότητας για τους δημοσίους υπαλλήλους, σύμφωνα με το οποίο δεν θα γινόταν καμία απόλυση πέραν των επιόρκων και όσων είχαν προσληφθεί με πλαστά πιστοποιητικά. Το συγκεκριμένο σχέδιο ετοιμάστηκε και έγινε δεκτό και από την τρόικα καθώς σύμφωνα με τις εκτιμήσεις οδηγούσε (σε συνδυασμό με τις συνταξιοδοτήσεις και τον κανόνα προσλήψεων) σε αισθητή μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων εντός του χρονικού ορίου που είχε συμφωνηθεί. Ταυτόχρονα μπορούσε να καλύψει τα κενά σε νευραλγικούς τομείς του δημοσίου τομέα όπου η εξυπηρέτηση του πολίτη είναι απογοητευτική λόγω κυρίως της έλλειψης εξειδικευμένων στελεχών. Αυτό το σχέδιο ήταν σύμφωνο με την προγραμματική συμφωνία της τότε κυβέρνησης για ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις αναβάθμισης του ρόλου και της αποτελεσματικότητας του δημοσίου τομέα. Η εφαρμογή αυτού του σχεδίου καθυστέρησε λόγω της άρνησης των αρμόδιων Υπουργών να αποστείλουν τα σχετικά στοιχεία στο Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Η περιορισμένη κλίμακα στην οποία εφαρμόστηκε οδήγησε μετά από μικρή παραμονή σε διαθεσιμότητα των υπαλλήλων στην κάλυψη περίπου δύο χιλιάδων κενών στο δημόσιο τομέα, χωρίς καμία απόλυση.

Σήμερα εφαρμόζεται ένα σχέδιο απολύσεων, στα πρότυπα του αρχικού Μνημονίου παρά το γεγονός ότι και η τρόικα είχε αποδεχτεί την τροποποίηση της συγκεκριμένης συμφωνίας. Το αποτέλεσμα είναι να πραγματοποιούνται οριζόντιες παρεμβάσεις, χωρίς καμία ορθολογική διαδικασία, να καταργούνται ειδικότητες και τομείς για παράδειγμα στην επαγγελματική δευτεροβάθμια εκπαίδευση με την πλαστή επίκληση μνημονιακών υποχρεώσεων. Ανάλογα με την πίεση που ασκείται στη συνέχεια από τους θιγόμενους προσαρμόζεται και το μέτρο των απολύσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η ΕΡΤ, η δημοτική αστυνομία, οι σχολικοί φύλακες κτλ., των οποίων οι αντιδράσεις προσπαθούν να καμφθούν από την κυβέρνηση με αόριστες υποσχέσεις για απορρόφηση σε άλλες υπηρεσίες κατόπιν επόμενης νομοθετικής παρέμβασης.  

Δεν εφαρμόζεται κανένα σχέδιο αξιολόγησης, δεν καταγράφονται οι ανάγκες σε στελεχιακό δυναμικό σε όλες τις  δομές του δημοσίου, δεν εξετάζεται καν εάν οι συγκεκριμένοι δημόσιοι υπάλληλοι και λειτουργοί πληρούν τα χαρακτηριστικά που απαιτούνται για την απορρόφηση σε άλλες υπηρεσίες. Η πολιτική που τελικά εφαρμόζεται όχι απλώς δεν επιλύει τις γνωστές και χρόνιες παθογένειες του δημοσίου τομέα αλλά τις αναπαράγει με το πιο βίαιο τρόπο. Οι οριζόντιες μαζικές μετακινήσεις δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες του δημοσίου τομέα, ούτε μπορούν να εξασφαλίσουν πιο αποτελεσματικό κράτος. Μάλιστα η μεγέθυνση συγκεκριμένων τομέων ανεξάρτητα από την ιεράρχηση προτεραιοτήτων μπορεί να δημιουργήσει πρόσθετα προβλήματα από όσα υποτίθεται ότι αντιμετωπίζει.

Ταυτόχρονα πρέπει να ξεκαθαριστεί εάν αυτές οι μετακινήσεις λογίζονται ως νέες προσλήψεις από την στιγμή που σε ορισμένες περιπτώσεις προηγείται η απόλυση (πχ ΕΡΤ), προσλήψεις που θα αναβάλουν επί μακρόν την πρόσληψη εξειδικευμένων στελεχών σε άλλους τομείς όπως είναι η υγεία όπου τα κενά σε στελεχιακό δυναμικό είναι τεράστια και ελλοχεύει ο κίνδυνος αναστολής λειτουργίας ολόκληρων τμημάτων.

Είναι προφανές ότι η σημερινή κυβέρνηση δείχνει πυγμή και αποφασιστικότητα σε λάθος κατεύθυνση αφού δεν θέλει να εφαρμόσει ένα ρεαλιστικό μεταρρυθμιστικό σχέδιο του δημοσίου τομέα. Η ορθολογική κατανομή του προσωπικού που είχε σχεδιαστεί είναι η απάντηση στα χρόνια προβλήματα του ελληνικού δημοσίου. Το ότι η κυβέρνηση δεν θέλει να το εφαρμόσει εγείρει σειρά ερωτημάτων αφού δεν παρουσιάζεται κάποια λογική επιχειρηματολογία που να θέτει σε αμφισβήτηση το συγκεκριμένο σχεδιασμό. Το αποτέλεσμα που θα προκύψει από την εφαρμογή αυτής της πολιτικής είναι πρόδηλο αφού για μια ακόμη φορά θα επικρατήσουν οι φωνές έναντι των αναγκών, οι ομάδες πίεσης έναντι της αξιολόγησης και της ιεράρχησης των αναγκών.

Η μεταρρύθμιση του δημοσίου τομέα ώστε αυτός να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες των πολιτών απαιτεί αξιολόγηση δομών και ανθρώπινου δυναμικού, ιεράρχηση αναγκών και βέβαια εύλογο χρόνο εφαρμογής. Οι επιθετικές και βιαστικές παρεμβάσεις μόνο κοινωνικά προβλήματα μπορούν να επιφέρουν εντείνοντας τις πιέσεις σε βάρος της κοινωνικής συνοχής. Οι μαζικές απολύσεις και η γενίκευση της ανορθολογικής κατανομής του ανθρώπινου δυναμικού θα οδηγήσουν τελικά σε ένα χειρότερο δημόσιο τομέα. Τον προηγούμενο χρόνο της τρικομματικής κυβέρνησης έγινε μια σοβαρή απόπειρα επανακαθορισμού της πορείας της χώρας, η τρόικα δέχτηκε πολλές προσαρμογές και θα μπορούσε στην πορεία να δεχτεί και άλλες. Δυστυχώς όμως οι εναπομείναντες δύο κυβερνητικοί εταίροι προσπάθησαν να εκμεταλλευτούν τα πρώτα θετικά σημάδια με μικροκομματικό τρόπο. Δυστυχώς με τους χειρισμούς του ο Πρωθυπουργός υποχρέωσε την Δημοκρατική Αριστερά να άρει την εμπιστοσύνη της και πλέον επανήλθε στις προηγούμενες καταστροφικές πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων Παπανδρέου και Παπαδήμου. Η οπισθοδρόμηση στους επόμενους μήνες θα είναι αναπόφευκτη.